Οι αρθρωσεις

Άρθρωση είναι η ανατομική κατασκευή στην οποία συνδέονται δύο ή περισσότερα οστά με σταθερότητα. Οι αρθρώσεις είναι πολύ σημαντικά μέρη του ανθρώπινου σκελετού, διότι επιτρέπουν να γίνονται κινήσεις ορισμένου εύρους και τροχιάς. Η κάθε άρθρωση, από την κατασκευή της, επιτρέπει να γίνονται συγκεκριμένες κινήσεις διασφαλίζοντας ταυτόχρονα σταθερότητα των συνδεόμενων οστών.

 

Ταξινόμηση των αρθρώσεων

Οι αρθρώσεις ταξινομούνται ανάλογα με την κατασκευή τους και το εύρος κίνησης στις παρακάτω κατηγορίες:

 

Συναρθρώσεις

Συναρθρώσεις χαρακτηρίζουμε τις αρθρώσεις στις οποίες δεν υπάρχει κενό μεταξύ των οστών και δεν παρατηρείται κίνηση μεταξύ των συνδεόμενων οστών. Ονομάζονται και ακίνητες αρθρώσεις.

Αναλόγως του ιστού που παρεμβάλλεται μεταξύ των συνδεόμενων οστών τις διακρίνουμε σε:

α) συνδεσμώσεις, όταν μεταξύ των οστών παρεμβάλλεται συνδετικός ιστός.

β) συγχονδρώσεις, όπου παρεμβάλλεται χόνδρος και

γ) συνοστεώσεις, όταν μεταξύ των οστών αναπτύσσεται οστίτης ιστός.

Παράδειγμα συναρθρώσεως είναι η ηβική σύμφυση, η στερνοκλειδική άρθρωση, οι ιερολαγόνιες αρθρώσεις, η κνημοπερονιαία συνδέσμωση, οι ραφές των οστών του κρανίου κλπ.

 

 

Διαρθρώσεις

Διάρθρωση ονομάζεται το είδος της άρθρωσης στην οποία τα συνδεόμενα οστά μπορούν να εκτελούν συγκεκριμένη κίνηση. Μεταξύ των συνδεόμενων οστών δεν παρεμβάλλεται κανένας ενδιάμεσος ιστός και τα οστά μπορούν να κινηθούν ελεύθερα. Οι περισσότερες από τις αρθρώσεις του ανθρωπίνου σώματος είναι διαρθρώσεις. Στις διαρθρώσεις ανήκουν όλες οι μεγάλες αρθρώσεις του ανθρώπινου σώματος, όπως η άρθρωση του ισχίου, που ενώνει το κάτω άκρο με την λεκάνη, η άρθρωση του γόνατος, που ενώνει το μηρό με την κνήμη, η άρθρωση της ποδοκνημικής, που ενώνει τη κνήμη με τον άκρο πόδα.

Το θέμα των διαρθρώσεων εμφανίζει τεράστιο ενδιαφέρον στην κινησιολογία και για αυτό θα αναλυθεί ξεχωριστά παρακάτω.

 

Αμφιαρθρώσεις

Αποτελούν μια ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ των δύο προηγούμενων ειδών αρθρώσεων. Στις αμφιαρθρώσεις υπάρχει κάποιο μικρό εύρος κίνησης μεταξύ των οστών. Παράδειγμα αμφιαρθρώσεως είναι η σύνδεση μεταξύ των σωμάτων των σπονδύλων.

 

Σύνδεσμοι

Οι σύνδεσμοι αποτελούν ειδική μορφή συνδετικού ιστού, με πολύ μεγάλη αντοχή στη διάταση. Βρίσκονται γύρω ή μέσα στην άρθρωση και συγκρατούν τα οστά σε απόλυτα σταθερή θέση. Η κάθε άρθρωση ανάλογα με την λειτουργία της και το εύρος κίνησής της, έχει και τους αντίστοιχους συνδέσμους, έτσι ώστε να παραμένει απόλυτα σταθερή σε όλο το εύρος της κίνησης. Σαν παράδειγμα μπορούμε να αναφέρουμε τους συνδέσμους του γόνατος (πλάγιους και χιαστούς), το στρογγύλο σύνδεσμο στην άρθρωση του ισχίου και άλλους.

 

Σταθερότητα αρθρώσεως

Η σταθερότητα της αρθρώσεως οφείλεται κατά κύριο λόγο στους συνδέσμους και συμπληρώνεται από διάφορα ανατομικά μόρια, όπως οι επιχείλιοι χόνδροι και οι διάρθριοι χόνδροι. Οι μηνίσκοι, για παράδειγμα, στην άρθρωση του γόνατος αποτελούν τους διάρθριους χόνδρους του γόνατος. Οι μύες προσφέρουν επικουρική σταθερότητα στην άρθρωση. Η προσθιοπίσθια σταθερότητα του γόνατος για παράδειγμα, οφείλεται στους χιαστούς συνδέσμους. Η σταθερότητα αυτή ενισχύεται και από την δράση του τετρακέφαλου μυός, του οποίου ο άξονας δράσης είναι στο προσθιοπίσθιο επίσης επίπεδο.

 

Σκελετός του κορμού

Ο σκελετός του κορμού περιλαμβάνει τη σπονδυλική στήλη και το θώρακα.

 

Σπονδυλική Στήλη

Η σπονδυλική στήλη αποτελείται από 33-34 μικρά κυλινδρικά οστά, που ονομάζονται σπόνδυλοι. Αρχίζει από τη βάση του κρανίου και καταλήγει στη λεκάνη. Έτσι συνδέει το κρανίο, το θώρακα και τη λεκάνη σε ένα ενιαίο σύνολο. Μεταξύ των σπονδύλων παρεμβάλλονται οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι, οι οποίοι είναι λεπτές πλάκες συνδετικού ιστού. Η σπονδυλική στήλη εμφανίζει πέντε μοίρες:

 

  1. Την αυχενική, με 7 σπονδύλους
  2. Την θωρακική, με 12 σπονδύλους
  3. Την οσφυϊκή, με 5 σπονδύλους
  4. Το ιερό οστό, που είναι συνοστέωση 5 σπονδύλων
  5. Τον κόκκυγα, με 4-5 σπονδύλους.

 

Σε κάθε σπόνδυλο διακρίνονται το σώμα και το τόξο. Μεταξύ σώματος και τόξου υπάρχει ένα κυκλικό διάκενο, το σπονδυλικό τρήμα, μέσα στο οποίο υπάρχει ο νωτιαίος μυελός. Στο τόξο επίσης υπάρχουν αποφύσεις, που χρησιμεύουν στην πρόσφυση μυών και συνδέσμων, όπως και μικρές αρθρικές επιφάνειες με τις οποίες ενώνεται ο κάθε σπόνδυλος με τον υπερκείμενο και υποκείμενο σπόνδυλο.

Αν παρατηρήσουμε την σπονδυλική στήλη σ’ ένα άτομο, θα διαπιστώσουμε ότι δεν είναι ευθεία. Εμφανίζει 4 φυσιολογικά κυρτώματα, το αυχενικό, το θωρακικό, το οσφυϊκό και το ιερό. Όταν τα κυρτώματα αυτά είναι μεγαλύτερα του φυσιολογικού, ή όταν υπάρχουν άλλες παραμορφώσεις στην σπονδυλική στήλη, τότε έχουμε παθολογικές καταστάσεις. Ορισμένες από αυτές είναι: η σκολίωση, που είναι η προς τα πλάγια κλίση και στροφή της σπονδυλικής στήλης, η κύφωση, που είναι η πέραν του φυσιολογικού αύξηση του θωρακικού κυρτώματος και η λόρδωση, που είναι η πέραν του φυσιολογικού αύξηση του οσφυϊκού κυρτώματος.

 

 

 

Θώρακας

Ο σκελετός του θώρακος αποτελείται από το στέρνο, 12 ζεύγη πλευρών και τους 12 θωρακικούς σπονδύλους. Ο θώρακας σχηματίζει μια κοιλότητα μέσα στην οποία περικλείονται και προφυλάσσονται πολυτιμότατα όργανα του ανθρώπου, όπως η καρδιά και οι πνεύμονες.

 

 

Σκελετός των άνω άκρων

Ο σκελετός των άνω άκρων αποτελείται από:

 

Τα οστά της ωμικής ζώνης

Η ωμική ζώνη συνδέει τον κορμό με το άνω άκρο. Τα οστά της ωμικής ζώνης είναι δύο:

α) Η ωμοπλάτη, που είναι ένα τριγωνικού σχήματος πλατύ οστό και βρίσκεται στο πίσω μέρος του θώρακος.

 

 

β) Η κλείδα, που είναι ένα μακρύ οστό σχήματος S και βρίσκεται στο άνω και πρόσθιο μέρος του θώρακα.

 

Το βραχιόνιο οστό

Είναι μακρύ οστό και συνδέει τον ώμο με το αντιβράχιο. Εμφανίζει δύο άκρα, το άνω, που συμμετέχει στην άρθρωση του ώμου, και το κάτω, που συμμετέχει στην άρθρωση του αγκώνος. Μεταξύ των δύο άκρων υπάρχει η διάφυση ή σώμα, πάνω στην οποία προσφύονται διάφοροι μύες.

 

 

Τα οστά του αντιβραχίου

Είναι η κερκίδα και η ωλένη. Είναι δύο μακρά οστά που συνδέονται μεταξύ τους, για να σχηματίσουν το αντιβράχιο. Το άνω άκρο του αντιβραχίου συμμετέχει με το βραχιόνιο στον σχηματισμό της αρθρώσεως του αγκώνος, το δε κάτω άκρο συμμετέχει στον σχηματισμό της πηχεοκαρπικής άρθρωσης.

 

Τα οστά της άκρας χειρός

Αυτά διακρίνονται:

  1. Στα οστά του καρπού

Είναι συνολικά οκτώ μικρά οστά, τα οποία βρίσκονται σε δύο σειρές και συνδέονται μεταξύ τους με ισχυρούς συνδέσμους.

  1. Στα οστά των μετακαρπίων

Είναι πέντε συνολικά και αντιστοιχεί ένα μετακάρπιο σε κάθε δάκτυλο.

  1. Στα οστά των δακτύλων (φάλαγγες)

Κάθε δάκτυλο αποτελείται από τρία μικρά οστά, που λέγονται φάλαγγες, εκτός από το μεγάλο δάκτυλο (αντίχειρας), που αποτελείται από δύο φάλαγγες.

 

 

Σκελετός των κάτω άκρων

Ο σκελετός των κάτω άκρων αποτελείται από:

 

Τα οστά της λεκάνης

Η λεκάνη σχηματίζεται από τα δύο ανώνυμα οστά, τα οποία συνδέονται στο εμπρός μέρος μεταξύ τους και σχηματίζουν την ηβική σύμφυση, στο δε πίσω μέρος μεταξύ τους παρεμβάλλεται το ιερό οστό, το οποίο αποτελεί τμήμα της σπονδυλικής στήλης. Δημιουργείται έτσι ο πυελικός δακτύλιος.

 

 

Το μηριαίο οστό

Είναι το μεγαλύτερο οστό του ανθρώπινου σκελετού. Διακρίνουμε στο μηριαίο:

Το άνω άκρο, όπου υπάρχει: α) η κεφαλή του μηριαίου, η οποία συμμετέχει στην σύνδεση της λεκάνης με το μηρό (άρθρωση του ισχίου), β) οι δύο τροχαντήρες, που αποτελούν σημεία πρόσφυσης μυών.

Το κάτω άκρο με τους δύο μηριαίους κονδύλους, οι οποίοι συμμετέχουν στο σχηματισμό της αρθρώσεως του γόνατος. Διάφυση του μηριαίου, είναι το μέσον τμήμα του οστού και αποτελεί περιοχή πρόσφυσης μυών.

 

 

Τα οστά της κνήμης

Τα οστά που σχηματίζουν την κνήμη είναι δύο. Το ένα ονομάζεται κνήμη και το άλλο περόνη. Τα δύο αυτά οστά συνδέονται μεταξύ τους στο άνω και κάτω άκρο, με αποτέλεσμα τα δύο οστά να λειτουργούν σαν μια ενιαία ανατομική οντότητα.

 

 

Τα οστά του άκρου ποδός

Ο σκελετός του άκρου ποδός αποτελείται από ένα σύνολο 26 οστών, που σχηματίζουν τα οστά του ταρσού, τα μετατάρσια και τα οστά των δακτύλων. Τα οστά του ταρσού είναι 7 συνολικά, με σημαντικότερα τον αστράγαλο και την πτέρνα. Τα μετατάρσια είναι πέντε και αντιστοιχεί ένα για κάθε δάκτυλο. Κάθε δάκτυλο έχει τρία μικρά επιμήκη οστά, τα οποία λέγονται φάλαγγες, εκτός του πρώτου δακτύλου, που έχει δύο φάλαγγες.

 

 

 

 

 

ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΙΣ

Όπως αναφέρθηκε ήδη, άρθρωση ονομάζουμε το σημείο σύνδεσης των οστών. Η διάρθρωση είναι ένα από τα είδη των αρθρώσεων. Χαρακτηριστικό των διαρθρώσεων είναι η παρουσία κίνησης μεταξύ των συνδεόμενων οστών. Οι σημαντικότερες και περισσότερες αρθρώσεις του ανθρωπίνου σώματος είναι του τύπου της διάρθρωσης. Η κίνηση την οποία έχουν οι διαρθρώσεις είναι το αποτέλεσμα της δράσης των σκελετικών μυών. Είναι κίνηση απόλυτα ελεγχόμενη από τον άνθρωπο, όσον αφορά το εύρος και την τροχιά. Η γνώση της ανατομικής κατασκευής κάθε άρθρωσης θα μας επιτρέψει να κατανοήσουμε τη λειτουργία της. Ένα μεγάλο τμήμα της Φυσικοθεραπείας είναι και η αποκατάσταση της κινητικότητας των διαρθρώσεων, όταν αυτή περιορίζεται από διάφορα παθολογικά αίτια.

Διάρθρωση, λοιπόν, ονομάζεται το είδος της αρθρώσεως στην οποία τα συνδεόμενα οστά μπορούν να εκτελούν συγκεκριμένη κίνηση. Μεταξύ των συνδεόμενων οστών σχηματίζεται κοιλότητα, ενώ δεν παρεμβάλλεται κανένας ενδιάμεσος ιστός που να παρεμποδίζει την κίνηση.

Τα χαρακτηριστικά ανατομικά στοιχεία κάθε διάρθρωσης είναι:

  1. Αρθρικές επιφάνειες. Είναι τα τμήματα των οστών που συμμετέχουν στην άρθρωση. Τα τμήματα αυτά είναι καλυμμένα από αρθρικό χόνδρο. Ο αρθρικός χόνδρος, αν και είναι τμήμα του οστού, δεν έχει την σύσταση αυτού. Αποτελεί μια ιδιαίτερη κατασκευή, έχει πολύ λείες και γλιστερές επιφάνειες και προστατεύει το οστό από τις τάσεις και τις τριβές. Ο χόνδρος δεν έχει αγγεία και νεύρα και τρέφεται από το υγρό της αρθρώσεως. Αυτός είναι και ο λόγος που οι αρθρικοί χόνδροι είναι πολύ ευαίσθητοι ιστοί και καταστρέφονται εύκολα.
  2. Αρθρικός θύλακας. Περιβάλλει εξωτερικά την άρθρωση και αποτελείται από ινώδη συνδετικό ιστό. Ο αρθρικός θύλακας προσφύεται πάνω στα οστά και απομονώνει την άρθρωση από τους παρακείμενους ιστούς.
  3. Αρθρική κοιλότητα. Είναι η κοιλότητα που σχηματίζεται μεταξύ των οστών της αρθρώσεως, εσωτερικά του αρθρικού θυλάκου.
  4. Αρθρικός υμένας. Είναι λεπτός υμένας που επαλείφει εσωτερικά την αρθρική κοιλότητα πλην των αρθρικών χόνδρων. Η αποστολή του αρθρικού υμένα είναι να παράγει το αρθρικό υγρό.
  5. Αρθρικό υγρό. Είναι υποκίτρινο, με μεγάλη γλοιότητα υγρό, που παράγεται από τον αρθρικό υμένα και ευρίσκεται πάντοτε μέσα στην αρθρική κοιλότητα. Λιπαίνει τις αρθρικές επιφάνειες των οστών, μειώνει τις τριβές μεταξύ τους, ενώ ταυτόχρονα μεταφέρει θρεπτικά συστατικά και τρέφει τους αρθρικούς χόνδρους.

 

 

Η διάρθρωση του γόνατος

 

Οι αρθρώσεις περιβάλλονται συνήθως από ομάδες μυών, οι οποίοι προφυλάσσουν την άρθρωση και την σταθεροποιούν. Η σταθερότητα της αρθρώσεως οφείλεται κατά κύριο λόγο στους συνδέσμους, και συμπληρώνεται από διάφορα ανατομικά μόρια, όπως οι επιχείλιοι χόνδροι και οι διάρθριοι χόνδροι.

Τέτοια επικουρικά, όπως λέγονται, τμήματα των αρθρώσεων, συναντάμε στην άρθρωση του ισχίου, όπου υπάρχει ο επιχείλιος χόνδρος. Άλλη άρθρωση, που εμφανίζει επίσης επιχείλιο χόνδρο, είναι η άρθρωση του ώμου (γληνοβραχιόνιος άρθρωση). Η ωμογλήνη είναι η αρθρική επιφάνεια της ωμοπλάτης που συνδέεται με το βραχιόνιο οστούν. Επειδή είναι αβαθής, συμπληρώνεται με τον επιχείλιο χόνδρο προκειμένου να δεχθεί με σταθερότητα την κεφαλή του βραχιονίου.

Ένα άλλο είδος επικουρικού στοιχείου της αρθρώσεως είναι και οι μηνίσκοι του γόνατος. Οι μηνίσκοι στην άρθρωση του γόνατος βρίσκονται μεταξύ μηριαίου και κνήμης και βοηθούν στην ομαλή κίνηση του ενός οστού πάνω στο άλλο.

Οι σύνδεσμοι είναι μορφή συνδετικού ιστού, με πολύ μεγάλες αντοχές στη διάταση. Βρίσκονται γύρω ή μέσα στην άρθρωση και συγκρατούν τα οστά σε απόλυτα σταθερή θέση. Για παράδειγμα στην άρθρωση του γόνατος έχουμε ένα σύνολο συνδέσμων (πρόσθιος και οπίσθιος χιαστός, έσω και έξω πλάγιος), που διατηρούν προσθιοπίσθια και πλάγια σταθερότητα στο γόνατο.

 

Είδη Διαρθρώσεων

Αν εξετάσουμε τον τρόπο που κινείται κάθε άρθρωση του σώματός μας, θα παρατηρήσουμε ότι η κάθε μία εμφανίζει διαφορετικό είδος κίνησης. Άλλες αρθρώσεις έχουν κινήσεις σε πολλά επίπεδα και άξονες και άλλες σε λιγότερα. Όπως για παράδειγμα, η άρθρωση του ώμου, που μας δίνει την δυνατότητα να φέρουμε το άνω άκρο σε πολλές κατευθύνσεις. Άλλες αρθρώσεις έχουν περιορισμένη κίνηση και μόνο σε έναν ή δύο άξονες. Έτσι οι αρθρώσεις, ανάλογα με τις κινήσεις που εκτελούν, κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες:

 

Μονοαξονικές

Στις μονοαξονικές αρθρώσεις η κίνηση γίνεται σε ένα άξονα και σ’ ένα επίπεδο. Παράδειγμα μονοαξονικής άρθρωσης είναι η ποδοκνημική. Στην άρθρωση αυτή μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι το άκρο του ποδιού μπορεί να κινηθεί μόνο προς τα πάνω (ραχιαία έκταση) και μόνο προς τα κάτω (πελματιαία κάμψη), δηλαδή μόνο στο οβελιαίο επίπεδο και γύρω από το μετωπιαίο άξονα. Η άρθρωση του αγκώνα επίσης εμφανίζει κίνηση μόνο κάμψεως και εκτάσεως. Οι μεσοφαλαγγικές τέλος αρθρώσεις, εμφανίζουν κίνηση σε ένα επίπεδο και γύρω από ένα άξονα, κάνουν δηλαδή μόνο κάμψη και έκταση. Οι μονοαξονικές αρθρώσεις, επειδή εμφανίζουν κίνηση σ’ ένα μόνο επίπεδο και άξονα, λέμε ότι έχουν ένα βαθμό ελευθερίας.

 

Διαξονικές

Στις διαξονικές αρθρώσεις οι κινήσεις που γίνονται αναφέρονται σε δύο άξονες και σε δύο επίπεδα. Αν παρατηρήσουμε προσεκτικά την κίνηση του γόνατος, θα προσέξουμε ότι εκτός από την κάμψη και έκταση που κάνει το γόνατό μας, η κνήμη μπορεί να κινηθεί και σε κάποιο βαθμό στροφικά προς τα έσω ή προς τα έξω. Εμφανίζει επομένως κίνηση σε δύο επίπεδα και δύο άξονες. Αν παρατηρήσουμε την μετακαρπιοφαλαγγική άρθρωση του δείκτη, θα προσέξουμε ότι και αυτή η άρθρωση εκτός της κάμψης και έκτασης, εμφανίζει και κίνηση στο μετωπιαίο επίπεδο. Η πηχεοκαρπική επίσης εμφανίζει κάμψη και έκταση (ένα επίπεδο), αλλά και προσαγωγή – απαγωγή (δεύτερο επίπεδο). Για τις διαξονικές αρθρώσεις λέμε ότι έχουν δύο βαθμούς ελευθερίας.

 

Πολυαξονικές

Στις πολυαξονικές αρθρώσεις, η κίνηση γίνεται γύρω από τους τρεις άξονες και στα τρία επίπεδα. Η κίνηση στις αρθρώσεις αυτές είναι ελεύθερη σε όλες τις κατευθύνσεις και σε όλα τα επίπεδα. Εδώ λέμε ότι η άρθρωση έχει τρεις βαθμούς ελευθερίας. Η άρθρωση του ώμου είναι μια πολυαξονική άρθρωση, διότι επιτρέπει στο βραχίονα να εκτελεί κινήσεις σε όλα τα επίπεδα. Παρατηρούμε ότι μπορεί να κάνει κάμψη και έκταση, απαγωγή και προσαγωγή, στροφές (έσω και έξω), οριζόντια προσαγωγή και οριζόντια απαγωγή και περιαγωγή. Ομοίως και η άρθρωση του ισχίου έχει αυτή τη δυνατότητα των κινήσεων σε όλα τα επίπεδα και τους άξονες. Είναι επομένως πολυαξονικές αρθρώσεις.

 

 

 

Αρθρώσεις στο ανθρώπινο σώμα

 

Αρθρώσεις του άνω άκρου

Τα ανατομικά μέρη του άνω άκρου είναι ο βραχίονας, το αντιβράχιο και η άκρα χείρα. Οι αρθρώσεις που ενώνουν το άνω άκρο με τον κορμό ονομάζονται αρθρώσεις της ωμικής ζώνης. Οι αρθρώσεις οι οποίες υπάρχουν στο άνω άκρο και τα οστά, που συμμετέχουν στον σχηματισμό τους είναι:

  1. Οι αρθρώσεις της ωμικής ζώνης:
  2. 1. Άρθρωση της κλείδας με το στέρνο (Στερνοκλειδική)
  3. 2. Άρθρωση της ωμοπλάτης με την κλείδα (Ακρωμιοκλειδική και Κορακοκλειδική)
  4. 3. Άρθρωση της ωμοπλάτης με το θώρακα (Ωμοπλατοθωρακική)

Οι αρθρώσεις της ωμικής ζώνης λειτουργούν συμπληρωματικά η μία στην άλλη και το τελικό αποτέλεσμα είναι ο συνδυασμός των επιμέρους κινήσεων. Οι κινήσεις είναι: Ανάσπαση – Κατάσπαση του ώμου, Απαγωγή – Προσαγωγή, Στροφή (άνω – κάτω), Κλίση (εμπρός – πίσω).

  1. 4. Γληνοβραχιόνιος άρθρωση. Σχηματίζεται από την κεφαλή του βραχιονίου και την ωμοπλάτη (γληνοειδής κοιλότητα). Κινήσεις: Κάμψη – Έκταση, Απαγωγή – Προσαγωγή, Στροφή (έσω – έξω), Οριζόντια Προσαγωγή – Οριζόντια Απαγωγή, Περιαγωγή.
  1. Η άρθρωση του αγκώνος, με αρθρούμενες επιφάνειες τις αρθρικές επιφάνειες:

α) του βραχιονίου, β) της κερκίδας, γ) της ωλένης. Κινήσεις: Κάμψη – Έκταση (Μονοαξονική).

  1. Κερκιδο-ωλενική άρθρωση (άνω και κάτω), με τις οποίες ενώνονται τα οστά του αντιβραχίου (κερκίδα και ωλένη). Κινήσεις: Πρηνισμός – Υπτιασμός (Μονοαξονική).
  1. Πηχεοκαρπική άρθρωση ή (κερκιδοκαρπική). Αρθρούμενες επιφάνειες: η κερκίδα και τα οστά του καρπού. Κινήσεις: Κάμψη – Έκταση, Προσαγωγή (ωλένια απόκλιση) – Απαγωγή (κερκιδική απόκλιση).
  1. Μεσοκαρπικές αρθρώσεις. Είναι οι μικρές αρθρώσεις μεταξύ των οστών του καρπού. Κινήσεις: Μικρές κινήσεις ολίσθησης.
  1. Καρπομετακάρπιες αρθρώσεις. Είναι οι αρθρώσεις μεταξύ των οστών του καρπού

και των 5 μετακαρπίων. Από κινησιολογικής πλευράς, ενδιαφέρον παρουσιάζει η καρπομετακάρπια άρθρωση του αντίχειρα, η οποία παρουσιάζει τις κινήσεις. Κινήσεις: Κάμψη – Έκταση, Προσαγωγή – Απαγωγή, Αντίθεση (η κίνηση που κάνει ο αντίχειρας, για να έλθει σε επαφή με τα άλλα δάκτυλα του ίδιου χεριού).

  1. Μετακαρπιοφαλαγγικές. Αρθρούμενες επιφάνειες, τα οστά των μετακαρπίων και η πρώτη φάλαγγα κάθε δακτύλου. Διαξονικές αρθρώσεις, εκτός της αρθρώσεως του αντίχειρα που είναι μονοαξονική. Κινήσεις: Κάμψη – Έκταση, Απαγωγή – Προσαγωγή.
  1. Μεσοφαλαγγικές αρθρώσεις. Είναι οι αρθρώσεις μεταξύ των φαλαγγών των δακτύλων. Είναι μονοαξονικές αρθρώσεις, Κινήσεις: Κάμψη – Έκταση.

 

 

Αρθρώσεις των Κάτω Άκρων

Τα ανατομικά μέρη, που αποτελούν το κάτω άκρο, είναι ο μηρός, η κνήμη και ο άκρος πόδας. Τα κάτω άκρα συνδέονται με τη λεκάνη και μεταξύ τους υπάρχει μια πολύ σημαντική άρθρωση για τη δραστηριότητα του ατόμου, που λέγεται άρθρωση του ισχίου ή απλώς ισχίο. Οι αρθρώσεις που συναντάμε στο κάτω άκρο είναι:

  1. Η Άρθρωση του ισχίου. Αρθρούμενες επιφάνειες είναι από την πλευρά της λεκάνης, μια σφαιροειδής κοιλότητα, που λέγεται κοτύλη, και από την πλευρά του μηριαίου οστού, η σφαιρικού σχήματος κεφαλή του μηριαίου. Κινήσεις: 1) Κάμψη -Έκταση, 2) Προσαγωγή – Απαγωγή, 3) Στροφή (έσω και έξω), 4) Περιαγωγή (η κυκλοτερής κίνηση που μπορεί να διαγράψει το ισχίο με κέντρο περιστροφής την κεφαλή του μηριαίου).
  1. Η Άρθρωση του γόνατος. Εξίσου σημαντική άρθρωση με την άρθρωση του ισχίου είναι και η άρθρωση του γόνατος. Τα οστά που συμμετέχουν στην άρθρωση του γόνατος είναι: το Μηριαίο οστό, η Κνήμη και η Επιγονατίδα. Οι αρθρικές επιφάνειες είναι: οι δύο μηριαίοι κόνδυλοι και οι δύο κνημιαίοι κόνδυλοι αντίστοιχα. Κινήσεις: Κάμψη – Έκταση.
  1. Η Ποδοκνημική άρθρωση. Η άρθρωση αυτή συνδέει τα οστά της κνήμης με τα οστά του άκρου ποδιού. Αρθρικές επιφάνειες είναι: η αρθρική επιφάνεια του κάτω τμήματος της κνήμης και της περόνης και η αρθρική επιφάνεια του αστραγάλου. Κινήσεις: Κάμψη (πελματιαία κάμψη) – Έκταση (ραχιαία κάμψη), μονοαξονική άρθρωση.
  1. Οι αρθρώσεις του άκρου ποδός. Ο άκρος πόδας αποτελείται από τα επτά οστά του

ταρσού, τα μετατάρσια και τα δάκτυλα. Τα οστά του ταρσού συνδέονται μεταξύ τους (μεσοταρσικές αρθρώσεις) και εμφανίζουν σαν σύνολο, κινήσεις εκ των οποίων η σημαντικότερη είναι η ανάσπαση του έξω χείλους, κατά την οποία γίνεται έξω στροφή και ανύψωση της έξω επιφανείας του άκρου ποδιού, η ανάσπαση του έσω χείλους, κατά την οποία γίνεται έσω στροφή και ανύψωση του έσω χείλους του άκρου ποδιού.

 

 

Αρθρώσεις της Σπονδυλικής στήλης

Η σπονδυλική στήλη αποτελείται, όπως προαναφέρθηκε, από 33-34 σπονδύλους, αρχίζει από τη βάση του κρανίου, συμμετέχει στο σχηματισμό του σκελετού του θώρακος και ενώνεται προς τα κάτω με τα οστά της λεκάνης στα οποία συμμετέχει. Μεταξύ των σωμάτων των σπονδύλων υπάρχει ο μεσοσπονδύλιος δίσκος. Οι σπόνδυλοι συνδέονται μεταξύ τους με διάφορες μικρές αρθρώσεις.

Εμφανίζει την αυχενική, την θωρακική, την οσφυϊκή και την ιερά μοίρα. Στην ιερά μοίρα οι σπόνδυλοι είναι συνοστεωμένοι, δεν εμφανίζουν κίνηση και αποτελούν το ιερό οστό. Ο κόκκυγας ή κοκκυγική μοίρα της σπονδυλικής στήλης δεν εμφανίζει καμία κίνηση.

Το χαρακτηριστικό της σπονδυλικής στήλης, από πλευράς κινησιολογίας, είναι ότι η κίνηση που εμφανίζει η κάθε μοίρα της, είναι το άθροισμα των επιμέρους κινήσεων των σπονδύλων μεταξύ τους και ότι η κάθε μοίρα της εμφανίζει και διαφορετικού εύρους κίνηση. Η αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης είναι αυτή που έχει το μεγαλύτερο εύρος κίνησης. Ακολουθεί η οσφυϊκή μοίρα. Η θωρακική μοίρα έχει περιορισμένο εύρος κίνησης, ενώ η ιερά και η κοκκυγική δεν εμφανίζει καμία κίνηση. Κινήσεις: Κάμψη – Έκταση – Υπερέκταση στο προσθιο-οπίσθιο επίπεδο, Πλάγια Κάμψη (δεξιά – αριστερά) στο μετωπιαίο επίπεδο, Στροφή (αριστερά – δεξιά) στο εγκάρσιο επίπεδο.

 

Αρθρώσεις στο θώρακα

Ο σκελετός του θώρακα αποτελείται από τα 12 ζεύγη πλευρών, τους 12 θωρακικούς σπονδύλους στο πίσω ακριβώς μέρος του θώρακος και το στέρνο. Τα οστά αυτά σχηματίζουν μια κοιλότητα που ονομάζεται θωρακικός κλωβός, μέσα στην οποία βρίσκονται οι πνεύμονες και η καρδιά με τα μεγάλα αγγεία. Οι αρθρώσεις που συνδέουν τα οστά στο θώρακα διακρίνονται σε:

  1. Πλευροστερνικές. Είναι αρθρώσεις που συνδέουν το πρόσθιο τμήμα των 7 πρώτων πλευρών (γνήσιες πλευρές) με το στέρνο. Είναι συγχονδρώσεις, διότι μεταξύ των πλευρών και του στέρνου παρεμβάλλεται χόνδρος.
  1. Σπονδυλοπλευρικές. Είναι οι αρθρώσεις των 12 πλευρών με τους 12 θωρακικούς σπονδύλους.

 

 

Κινήσεις του θώρακα

Οι κινήσεις που γίνονται είναι δύο ειδών:

  1. Ακολουθεί τις κινήσεις της θωρακικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης. Ο θωρακικός κλωβός ακολουθεί τις κινήσεις που κάνει η θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης,
  2. Έκπτυξη του θώρακα. Είναι η κίνηση της αναπνοής, κατά την οποία γίνεται είσοδος ατμοσφαιρικού αέρα στους πνεύμονες.

 

Αρθρώσεις των οστών της λεκάνης

Η λεκάνη αποτελεί έναν οστέινο δακτύλιο, που αποτελείται από δύο πλατιά οστά που λέγονται ανώνυμα οστά, ένα αριστερά και ένα δεξιά και από το ιερό οστό στο πίσω ακριβώς μέρος της λεκάνης. Τα δύο ανώνυμα οστά ενώνονται μεταξύ τους με την ηβική σύμφυση στο πρόσθιο μέρος της λεκάνης. Στο πίσω μέρος, τα δύο ανώνυμα οστά ενώνονται με το ιερό και οι αρθρώσεις που σχηματίζονται λέγονται ιερολαγόνιες. Επομένως στη λεκάνη συναντάμε:

1) Ηβική Σύμφυση. Ανήκει στην κατηγορία των συναρθρώσεων. Ο ιστός που παρεμβάλλεται μεταξύ των οστών είναι χόνδρος (συγχόνδρωση). Δεν παρατηρείται καμία κίνηση στην ηβική σύμφυση

2) Ιερολαγόνιες Αρθρώσεις. Ενώνουν το ανώνυμο οστό και το ιερό οστό. Είναι συνάρθρωση και δεν εμφανίζει κίνηση.