Κεφάλαιο 3 – Οστά του ανθρώπινου σώματος
Οστά της Κεφαλής – Εγκεφαλικό κρανίο
Ο σκελετός της κεφαλής ή κρανίο, διαιρείται στο εγκεφαλικό ή κυρίως κρανίο και στο προσωπικό ή σπλαχνικό κρανίο. Τα οστά του εγκεφαλικού κρανίου είναι οκτώ, το μετωπιαίο, το ινιακό, το σφηνοειδές, το ηθμοειδές και το κροταφικό και βρεγματικό, τα οποία είναι διφυή (ένα αριστερά και ένα δεξιά).
Μετωπιαίο Οστό
Το μετωπιαίο οστό βρίσκεται στην πρόσθια επιφάνεια του κρανίου, σχηματίζοντας το μέτωπο.
Βρεγματικό Οστό
Τα δύο βρεγματικά οστά βρίσκονται στην άνω και την πλάγια επιφάνεια του κρανίου.
Ινιακό Οστό
Το ινιακό οστό βρίσκεται στην οπίσθια επιφάνεια του κρανίου.
Κροταφικό Οστό
Τα δύο κροταφικά οστά βρίσκονται στην πλάγια επιφάνεια του κρανίου. Στο κροταφικό οστό βρίσκεται ο έξω ακουστικός πόρος από όπου ακούμε.
Κροταφικά οστά
Σφηνοειδές Οστό
Το σφηνοειδές οστό βρίσκεται στη βάση του εγκεφαλικού κρανίου.
Ηθμοειδές Οστό
Το ηθμοειδές οστό είναι ένα μικρό οστό που βρίσκεται στην οροφή της κοιλότητα της μύτης.
Τα οστά του κρανίου συνδέονται μεταξύ τους σε σημεία που ονομάζονται ραφές του κρανίου. Τα μωρά γεννιούνται με περισσότερα από 300 οστά, που συνοστεώνονται, ενώ αναπτύσσονται.
Το κρανίο του εμβρύου διαφέρει από αυτό του νεογέννητου. Το ανεπτυγμένο κρανίο μπορεί να θεωρηθεί ένα ενιαίο οστό, του οποίου κύριος στόχος είναι η προστασία του εγκεφάλου. Το κρανίο του νεογέννητου αποτελείται από επτά οστά, τα οποία διαχωρίζονται από ανοίγματα που καλούνται ραφές. Αυτό εξυπηρετεί δύο σημαντικές λειτουργίες. Κατ’ αρχήν, ένα κρανίο αποτελούμενο από αρκετές οστικές πλάκες είναι αρκετά εύκαμπτο, ώστε να επιτρέψει στο κεφάλι να περάσει από τον γεννητικό σωλήνα κατά τον τοκετό. Έπειτα, επιτρέπει την εύκολη επέκταση του κρανίου στα πρώτα δύο έτη της ζωής, όταν ο εγκέφαλος αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς. Ύστερα από μόλις δύο χρόνια, ο εγκέφαλος έχει φτάσει το 75% του πλήρους όγκου του!
Υπάρχουν δύο περιοχές, μία στην κορυφή του κεφαλιού και μία κοντά στο οπίσθιο τμήμα του, όπου τρεις ραφές συναντιούνται με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργούνται μεγαλύτερα ανοίγματα, τα οποία καλούνται «πηγές». Η μικρότερη από αυτές βρίσκεται στο οπίσθιο τμήμα του κρανίου, γι’ αυτό και καλείται οπίσθια πηγή, και συνήθως κλείνει όταν τα οστά συνοστεώνονται (διαδικασία που έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον 3ο μήνα). Η μεγαλύτερη πηγή, η πρόσθια πηγή, συνήθως κλείνει μεταξύ του 6ου μήνα και του 2ου έτους.
Ραφές του Κρανίου
Οβελιαία Ραφή
Η οβελιαία ραφή συνδέει τα δύο βρεγματικά οστά μεταξύ τους.
Στεφανιαία Ραφή
Η στεφανιαία ραφή συνδέει τα δύο βρεγματικά οστά με το μετωπιαίο οστό.
Λαμδοειδής Ραφή
Η λαμδοειδής ραφή συνδέει τα δύο βρεγματικά οστά με το ινιακό οστό.
Ο κύριος σκοπός των οστών του κρανίου είναι η προστασία του εγκεφάλου από κακώσεις. Τα οστά του κρανίου αποτελούνται από δύο συμπαγείς πλάκες μεταξύ των οποίων υπάρχει μια λεπτή αραιά περιοχή. Σε ορισμένες περιοχές οι δύο πλάκες απομακρύνονται μεταξύ τους και έτσι δημιουργούνται χώροι με αέρα που λέγονται κόλποι. Όταν κάποιο μικρόβιο αναπτυχθεί μέσα στους κόλπους προκύπτουν φλεγμονές με συνηθέστερη την ιγμορίτιδα.
Οστά της Κεφαλής – Σπλαχνικό Κρανίο
Ο σκελετός της κεφαλής ή κρανίο διαιρείται στο εγκεφαλικό ή κυρίως κρανίο και στο προσωπικό ή σπλαχνικό κρανίο. Τα οστά του σπλαχνικού κρανίου είναι δεκατέσσερα, επτά οστά που σχηματίζουν την ρινική κάψα και επτά οστά που σχηματίζουν τις δύο γνάθους (άνω και κάτω). Τα οστά της ρινικής κάψας είναι οι δύο ρινικές κόγχες, τα δύο ρινικά οστά, τα δύο δακρυϊκά οστά και η ύνιδα. Τα οστά των γνάθων είναι οι δύο άνω γνάθοι, τα δύο ζυγωματικά οστά, τα δύο υπερώια οστά και η κάτω γνάθος.
Ρινικές Κόγχες
Οι ρινικές κόγχες βρίσκονται στο εσωτερικό της ρινικής θαλάμης.
Ρινικό Οστό
Τα δύο ρινικά οστά βρίσκονται στη ράχη της μύτης και συνδέονται μεταξύ τους.
Δακρυϊκό Οστό
Τα δύο δακρυϊκά οστά βρίσκονται στο εσωτερικό τοίχωμα του οφθαλμικού κόγχου.
Ύνιδα
Η ύνιδα συμμετέχει στο σχηματισμό του ρινικού διαφράγματος.
Άνω Γνάθος
Τα δύο οστά της κάθε άνω γνάθου συμμετέχουν στο σχηματισμό του οφθαλμικού κόγχου, της ρινικής θαλάμης και της κοιλότητας του στόματος.
Ζυγωματικό Οστό
Τα δύο ζυγωματικά οστά σχηματίζουν τα μήλα του προσώπου.
Υπερώια Οστά (δεν απεικονίζονται)
Τα υπερώια οστά βρίσκονται στην οροφή της στοματικής κοιλότητας και συμμετέχουν στο σχηματισμό της ρινικής θαλάμης και της κοιλότητας του στόματος.
Κάτω Γνάθος
Η κάτω γνάθος είναι το μοναδικό οστό του κρανίου το οποίο εμφανίζει κινητικότητα.
Οστά του Θώρακα
Ο σκελετός του θώρακα αποτελείται από τους 12 θωρακικούς σπονδύλους, από το στέρνο και από 12 ζεύγη πλευρών που εκτείνονται από την σπονδυλική στήλη μέχρι το στέρνο.
Υπάρχει η περίπτωση 13ης πλευράς ή/και επιπλέον οστών εκ γενετής σε κάποιες εξαιρέσεις.
Στέρνο
Το στέρνο έχει σχήμα ξίφους, βρίσκεται μπροστά και απέναντι από την θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης και αποτελείται από την λαβή, το σώμα και την ξιφοειδή απόφυση. Στο σημείο της ένωσης της λαβής με το σώμα του στέρνου δημιουργείται η στερνική ή λουδοβίκειος γωνία, που ψηλαφίζεται εύκολα ως μικρό έπαρμα. Η βάση της λαβής του στέρνου εμφανίζει τη μηνοειδή ή σφαγιτιδική εντομή.
Πλευρές
Οι πλευρές είναι 12 ζεύγη (δεξιά και αριστερά) και ενώνονται στο ένα τους άκρο με τους 12 θωρακικούς σπονδύλους και στο άλλο τους άκρο άμεσα ή έμμεσα με το στέρνο, σχηματίζοντας την θωρακική κοιλότητα, μέσα στην οποία προστατεύονται οι πνεύμονες, η καρδιά και τα μεγάλα αγγεία. Το πρόσθιο άκρο των επτά πρώτων πλευρών ενώνεται άμεσα με το στέρνο με τους πλευρικούς χόνδρους. Οι πλευρές αυτές ονομάζονται γνήσιες πλευρές. Το πρόσθιο άκρο της όγδοης, ένατης και δέκατης πλευράς ενώνεται έμμεσα με το στέρνο με το χόνδρινο πλευρικό τόξο. Οι πλευρές αυτές ονομάζονται νόθες πλευρές. Το πρόσθιο άκρο της ενδέκατης και της δωδέκατης πλευράς καταλήγουν ελεύθερα χωρίς να ενώνονται με το στέρνο. Οι πλευρές αυτές ονομάζονται νόθες ασύντακτες πλευρές.
Σπονδυλική Στήλη
Η σπονδυλική στήλη βρίσκεται στο μέσο και πίσω επίπεδο του σώματος, αποτελώντας τον κύριο στηρικτικό σκελετικό άξονα του σώματος. Εμφανίζει πέντε μοίρες: την αυχενική, τη θωρακική, την οσφυϊκή, την ιερή και την κοκκυγική και κάθε μοίρα αποτελείται από διαφορετικό αριθμό σπονδύλων. Η σπονδυλική στήλη, όταν την παρατηρούμε από τα πλάγια, εμφανίζει τέσσερα κυρτώματα (ή καμπές) το αυχενικό, το θωρακικό, το οσφυϊκό και το ιεροκοκκυγικό. Αποτελείται από τριάντα τρεις έως τριάντα τέσσερις σπονδύλους, που βρίσκονται ο ένας πάνω από τον άλλο και χωρίζονται μεταξύ τους με τους μεσοσπονδυλίους δίσκους. Οι σπόνδυλοι ανάλογα με την μοίρα της σπονδυλική στήλης διακρίνονται σε επτά αυχενικούς, δώδεκα θωρακικούς, πέντε οσφυϊκούς, πέντε ιερούς και τέσσερις έως πέντε κοκκυγικούς. Οι αυχενικοί, οι θωρακικοί και οι οσφυϊκοί σπόνδυλοι ονομάζονται γνήσιοι σπόνδυλοι, ενώ οι ιεροί και οι κοκκυγικοί σπόνδυλοι ενώνονται μεταξύ τους και αποτελούν ενιαία οστά, το ιερό οστό και τον κόκκυγα αντίστοιχα, και ονομάζονται νόθοι σπόνδυλοι.
Η σπονδυλική στήλη, όταν την παρατηρούμε από τα πλάγια, όπως αναφέραμε, εμφανίζει τέσσερα κυρτώματα το αυχενικό, το θωρακικό, το οσφυϊκό και το ιεροκοκκυγικό. Υπερβολική ανάπτυξη του θωρακικού κυρτώματος αποτελεί την κύφωση, ενώ υπερβολική ανάπτυξη του οσφυϊκού κυρτώματος αποτελεί την λόρδωση. Πρόσκαιρη λόρδωση παρατηρείται στις εγκύους κατά τους τελευταίους μήνες της κύησης. Προς το τέλος της παιδικής ηλικίας και προς την αρχή της εφηβείας η σπονδυλική στήλη, όταν την παρατηρούμε από μπροστά, εμφανίζει τρία πλάγια κυρτώματα: το αυχενικό, το θωρακικό και το οσφυϊκό. Υπέρμετρη ανάπτυξη των κυρτωμάτων αυτών, ιδιαίτερα του θωρακικού, αποτελεί την σκολίωση.
Σπόνδυλοι
Η σπονδυλική στήλη αποτελείται από τριάντα τρεις έως τριάντα τέσσερις σπονδύλους, που βρίσκονται ο ένας πάνω από τον άλλο και χωρίζονται μεταξύ τους με τους μεσοσπονδύλιους δίσκους. Κάθε γνήσιος σπόνδυλος εμφανίζει το σώμα, το τόξο, τις αποφύσεις και το σπονδυλικό τρήμα. Τα σώματα των σπονδύλων βρίσκονται το ένα πάνω από το άλλο και μεταξύ τους παρεμβάλλεται ο μεσοσπονδύλιος δίσκος, ενώ μεταξύ των σπονδύλων υπάρχουν τα μεσοσπονδύλια τρήματα από όπου περνούν τα νωτιαία νεύρα. Το σπονδυλικό τόξο βρίσκεται πίσω από το σώμα και μεταξύ τους δημιουργείται το σπονδυλικό τρήμα. Τα σπονδυλικά τρήματα των σπονδύλων δημιουργούν τον σπονδυλικό σωλήνα μέσα στον οποίο βρίσκεται προστατευμένος ο νωτιαίος μυελός.
Κάθε μεσοσπονδύλιος δίσκος αποτελείται εξωτερικά από τον ινώδη δακτύλιο και εσωτερικά από τον πηκτοειδή πυρήνα. Υπερβολική πίεση του μεσοσπονδυλίου δίσκου μπορεί να προκαλέσει ρήξη του ινώδους δακτυλίου και προβολή του πηκτοειδούς πυρήνα, η οποία ονομάζεται κήλη του μεσοσπονδυλίου δίσκου. Η κήλη αυτή συχνά προβάλλει μέσα στο σπονδυλικό σωλήνα και προκαλεί οσφυαλγία ή ισχιαλγία από την πίεση των νωτιαίων νεύρων ή του νωτιαίου μυελού.
Παθήσεις μεσοσπονδύλιων δίσκων: προβολή → πρόπτωση → έκθλιψη → έκθλιψη με κατάδυση ή ανάδυση → στένωση, εκφύλιση → πλήρης εκφύλιση, εξαφάνιση
Η προβολή ή η κήλη του μεσοσπονδύλιου δίσκου, όπως και άλλα παθολογικά προβλήματα, διακρίνονται καθαρά μόνο στις αξονικές και στις μαγνητικές τομογραφίες.
Οστά της Πυέλου (Λεκάνης)
Η πύελος ή λεκάνη σχηματίζεται από τα δύο ανώνυμα οστά που συνδέονται μπροστά στην ηβική σύμφυση και πίσω με το ιερό οστό.
Ιερό Οστό
Οι ιεροί σπόνδυλοι ενώνονται μεταξύ τους και αποτελούν ένα ενιαίο οστό το ιερό οστό.
Ανώνυμο Οστό
Κάθε ανώνυμο οστό αποτελείται από τρία επί μέρους οστά το λαγόνιο, το ηβικό και το ισχιακό. Τα δύο ανώνυμα οστά συνδέονται μεταξύ τους μπροστά στην ηβική σύμφυση και πίσω με το ιερό οστό σχηματίζοντας την πύελο ή λεκάνη.
Κοτύλη
Είναι το σημείο όπου πραγματοποιείται η σύνδεση της πυέλου με το μηριαίο οστό σχηματίζοντας την άρθρωση του ισχίου.
Ιερολαγόνια Άρθρωση
Η ιερολαγόνια άρθρωση αποτελεί την πιο πολύπλοκη άρθρωση του ανθρώπινου σώματος η οποία διαθέτει πολύ μεγάλη σταθερότητα σε βάρος της κινητικότητας, πράγμα απαραίτητο για την βάδιση και την όρθια στάση. Το σχήμα και οι διαστάσεις της πυέλου διαφέρουν ανάμεσα στους άνδρες και στις γυναίκες. Το σχήμα και οι διαστάσεις της γυναικείας πυέλου έχουν μεγάλη σημασία στη μαιευτική, επειδή η πύελος αποτελεί τον οστέινο σωλήνα από όπου διέρχεται το έμβρυο κατά τον τοκετό.
Οστά του Άνω Άκρου
Ο σκελετός του άνω άκρου αποτελείται από την ωμοπλάτη, την κλείδα, το βραχιόνιο οστό, την κερκίδα, την ωλένη, τα οστά του καρπού, τα μετακάρπια οστά και τις φάλαγγες των δακτύλων.
Ωμοπλάτη
Η ωμοπλάτη είναι ένα πλατύ και λεπτό οστό τριγωνικού σχήματος που βρίσκεται πίσω από την οπίσθια επιφάνεια του θωρακικού τοιχώματος και εκτείνεται από την δεύτερη μέχρι την έβδομη πλευρά. Στην έξω γωνία της ωμοπλάτης βρίσκεται η ωμογλήνη, με την οποία η ωμοπλάτη ενώνεται με το βραχιόνιο οστό.
Κλείδα
Η κλείδα είναι ένα επιμηκυσμένο οστό που έχει σχήμα S και βρίσκεται πάνω από την πρώτη πλευρά. Η κλείδα στο ένα της άκρο συνδέεται με το στέρνο και στο άλλο της άκρο συνδέεται με την ωμοπλάτη.
Βραχιόνιο Οστό
Το βραχιόνιο οστό εμφανίζει τρία μέρη: το μέσον ή σώμα, το άνω άκρο και το κάτω άκρο. Το άνω άκρο εμφανίζει την κεφαλή του βραχιονίου οστού και συνδέεται με την ωμοπλάτη σχηματίζοντας την άρθρωση του ώμου. Το σώμα του βραχιονίου οστού έχει σχήμα κυλινδρικό προς τα πάνω και σχήμα πρίσματος προς τα κάτω. Το κάτω άκρο του βραχιονίου οστού εμφανίζει δύο αρθρικές επιφάνειες την τροχιλία προς τα μέσα και τον κόνδυλο προς τα έξω που συνδέονται με την ωλένη και την κερκίδα αντίστοιχα σχηματίζοντας την άρθρωση του αγκώνα.
Ωλένη
Η ωλένη εμφανίζει τρία μέρη: το σώμα, το άνω άκρο και το κάτω άκρο. Το άνω άκρο της ωλένης συνδέεται με το βραχιόνιο οστό και με την κεφαλή της κερκίδας συμμετέχοντας στον σχηματισμό της άρθρωσης του αγκώνα. Το σώμα της ωλένης έχει σχήμα πρίσματος προς τα πάνω και σχήμα κυλίνδρου προς τα κάτω. Το κάτω άκρο της ωλένης καταλήγει στην κεφαλή της ωλένης η οποία συνδέεται με τα οστά του καρπού και την κερκίδα συμμετέχοντας στον σχηματισμό της άρθρωσης του καρπού.
Κερκίδα
Η κερκίδα έχει μικρότερο μήκος από την ωλένη και εμφανίζει τρία μέρη: το σώμα, το άνω άκρο και το κάτω άκρο. Το άνω άκρο της κερκίδας εμφανίζει την κεφαλή της κερκίδας η οποία συνδέεται με το βραχιόνιο οστό και την ωλένη συμμετέχοντας στον σχηματισμό της άρθρωσης του αγκώνα. Το σώμα της κερκίδας εμφανίζει σχήμα πρίσματος. Το κάτω άκρο της κερκίδας συνδέεται με τα οστά του καρπού και την ωλένη συμμετέχοντας στον σχηματισμό της άρθρωσης του καρπού.
Οστά του Καρπού
Τα οστά του καρπού είναι το σκαφοειδές, το μηνοειδές, το πυραμοειδές, το πισσοειδές, το μείζον πολύγωνο, το έλασσον πολύγωνο, το κεφαλωτό και το αγκιστρωτό και βρίσκονται σε δύο σειρές.
Μετακάρπια Οστά
Τα μετακάρπια οστά είναι πέντε και αντιστοιχούν ένα οστό σε κάθε δάχτυλο.
Φάλαγγες
Κάθε δάχτυλο έχει τρεις φάλαγγες εκτός από τον αντίχειρα που έχει δύο. Οι φάλαγγες ονομάζονται από πάνω προς τα κάτω πρώτη, δεύτερη ή μέση και τρίτη ή ονυχοφόρος.
Οστά του Κάτω Άκρου
Ο σκελετός των κάτω άκρων αποτελείται από τα δύο ανώνυμα οστά, το μηριαίο οστό, την επιγονατίδα, την κνήμη, την περόνη, τα οστά του ταρσού, τα μετατάρσια και τις φάλαγγες.
Μηριαίο Οστό
Το μηριαίο οστό είναι το ισχυρότερο και το μεγαλύτερο οστό του σώματος και από το μήκος του εξαρτάται το ύψος του ανθρώπου. Η φορά του μηριαίου οστού είναι λοξή από τα πάνω και έξω προς τα κάτω και μέσα. Το μηριαίο οστό εμφανίζει τρία μέρη: το σώμα, το άνω άκρο και το κάτω άκρο. Το άνω άκρο εμφανίζει την κεφαλή του μηριαίου οστού και συνδέεται με την κοτύλη σχηματίζοντας την άρθρωση του ισχίου.
Επιγονατίδα
Η επιγονατίδα είναι το οστό το οποίο καλύπτει το γόνατο. Η επιγονατίδα βρίσκεται μέσα στον τένοντα του τετρακέφαλου, καθώς περνά πάνω από την άρθρωση του γονάτου για να καταλήξει στην κνήμη. Η επιγονατίδα δρα ως τροχαλία που βοηθά τον τένοντα να μην κοπεί. Τα οστά που σχηματίζονται μέσα σε τένοντες ονομάζονται σησαμοειδή και η επιγονατίδα είναι το πλατύτερο σησαμοειδές οστό στο σώμα. Έχει τριγωνικό σχήμα. Η κορυφή της κατευθύνεται προς τα κάτω και χρησιμεύει για την πρόσφυση του επιγονατιδικού συνδέσμου, που ενώνει την επιγονατίδα με την κνήμη. Η βάση της είναι πλατιά και τραχιά και σε αυτή προσφύεται ο τένοντας του τετρακέφαλου. Η οπίσθια επιφάνειά της αρθρώνεται με το μηριαίο οστό και φέρει δύο γλήνες, μία προς τα έσω και μία προς τα έξω, με ομαλό οστέινο χείλος ανάμεσά τους.
Κνήμη
Η κνήμη είναι το μεγαλύτερο και πιο εσωτερικό οστό του κάτω άκρου κάτω από το γόνατο και αυτό που μεταφέρει το βάρος του σώματος. Είναι το δεύτερο μεγαλύτερο οστό του ανθρώπου. Είναι το μόνο οστό της κνήμης που συμμετέχει στην άρθρωση του γονάτου. Το άνω μέρος της κνήμης είναι πλατύ και έχει δύο κονδύλους. Οι πάνω επιφάνειες των κονδύλων είναι αρθρικές. Κάτω από τους κονδύλους βρίσκεται το κνημιαίο όγκωμα ή κύρτωμα. Η διάφυση της κνήμης είναι τριγωνική. Η έξω επιφάνειά της ενώνεται με την περόνη μέσω του μεσόστεου υμένα. Το κάτω άκρο της κνήμης έχει μια οστέινη προεξοχή, το έσω σφυρό.
Περόνη
Η περόνη είναι το εξωτερικό οστό της κνήμης. Σε αντίθεση με τη κνήμη δεν φέρει το βάρος του σώματος και γι’ αυτό είναι πιο λεπτό και δε συμμετέχει στην άρθρωση του γονάτου. Εμφανίζει μια μικρή κεφαλή, ένα στενό αυχένα και μια λεπτή διάφυση που καταλήγει προς τα κάτω στο έξω σφυρό.
Οστά του ταρσού
Ο ταρσός περιλαμβάνει εφτά οστά. Τα εφτά οστά του ταρσού είναι τοποθετημένα σε μια κεντρική και μια περιφερική ομάδα, με ένα ενδιάμεσο οστό μεταξύ των δύο ομάδων στην έσω πλευρά του ποδιού. Στην κεντρική ομάδα βρίσκονται τα δύο πιο ογκώδη οστά του ταρσού, ο αστράγαλος, το υψηλότερο όσον αφορά τη θέση οστό του ποδιού, ο οποίος αρθρώνεται με την κνήμη και την περόνη, με την ποδοκνημική άρθρωση και την πτέρνα, το μεγαλύτερο οστό του ταρσού, η οποία βρίσκεται κάτω από τον αστράγαλο. Το ενδιάμεσο οστό είναι το σκαφοειδές. Στην περιφερική ομάδα ανήκουν το κυβοειδές και τα τρία σφηνοειδή οστά, το έσω, ενδιάμεσο και έξω. Τα οστά συνδέονται μεταξύ τους με αρθρώσεις και συνδέσμους.
Μετατάρσια Οστά
Τα μετατάρσια οστά είναι πέντε και αντιστοιχούν ένα οστό σε κάθε δάχτυλο.
Φάλαγγες
Κάθε δάχτυλο έχει τρεις φάλαγγες εκτός από τον μεγάλο δάχτυλο που έχει δύο, όπως και στο χέρι. Οι φάλαγγες ονομάζονται από πάνω προς τα κάτω πρώτη, δεύτερη ή μέση και τρίτη ή ονυχοφόρος.
